Chế độ ăn kiêng iot là gì? Bạn có biết?

Nhiều người truyền tai nhau về chế độ ăn kiêng iot mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Vậy, thực hư ra sao? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết này để có câu trả lời chính xác nhất nhé!

Chế độ ăn kiêng iot là gì?

Chế độ ăn kiêng iot (low iodine diet) là một chế độ ăn hạn chế tối đa lượng i-ốt đưa vào cơ thể trong một thời gian ngắn, chứ không phải là chế độ ăn kiêng giảm cân thông thường. Chế độ này thường được bác sĩ chỉ định cho người chuẩn bị làm xét nghiệm hoặc điều trị bằng i-ốt phóng xạ trong các bệnh lý tuyến giáp như ung thư tuyến giáp, cường giáp…

Mục tiêu của chế độ ăn ít i-ốt là “làm đói i-ốt” tuyến giáp, giúp tuyến giáp hấp thu i-ốt phóng xạ tốt hơn, từ đó tăng hiệu quả chẩn đoán hoặc điều trị. Vì vậy, đây là chế độ ăn mang tính y khoa, tạm thời, cần thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ, không phải xu hướng ăn kiêng theo trào lưu.

Sản phẩm hỗ trợ giữ vóc dáng hiệu quả:

Organic Protein Việt Nhật Tăng Cơ – Giảm Mỡ Vị Dâu

Organic Protein Việt Nhật Tăng Cơ Giảm Mỡ Vị Vani

Organic Protein Việt Nhật Tăng Cơ Giảm Mỡ Vị Cacao

Khi nào cần áp dụng chế độ ăn kiêng iot?

Bạn có thể được bác sĩ yêu cầu thực hiện chế độ ăn kiêng iot trong các trường hợp:

• Chuẩn bị xạ hình tuyến giáp hoặc điều trị bằng i-ốt phóng xạ (RAI), thường gặp ở bệnh nhân ung thư tuyến giáp thể nhú, thể nang.

• Một số trường hợp cần đánh giá chức năng tuyến giáp đặc biệt theo chỉ định chuyên khoa nội tiết/ung bướu.

Thường thì:

• Chế độ ăn ít i-ốt được thực hiện khoảng 1–2 tuần trước khi dùng i-ốt phóng xạ,

• Và tiếp tục 1–2 ngày sau điều trị (tuỳ phác đồ và hướng dẫn của bác sĩ).

Vì đây là chế độ khá hạn chế, nên không được tự ý áp dụng lâu dài nếu không có chỉ định y khoa, tránh nguy cơ thiếu i-ốt và thiếu dưỡng chất khác.

Nguyên tắc cơ bản của chế độ ăn kiêng iot

Về cơ bản, “ăn kiêng i-ốt” nghĩa là:

• Hạn chế tổng lượng i-ốt nạp vào < 50 mcg/ngày (thấp hơn nhiều so với nhu cầu khuyến nghị 150 mcg/ngày ở người trưởng thành).

• Tránh các thực phẩm vốn rất giàu i-ốt hoặc có dùng muối i-ốt, phụ gia chứa i-ốt trong chế biến.

Thực phẩm nên tránh

Trong thời gian áp dụng chế độ ăn ít i-ốt, thường cần tránh hoặc hạn chế tối đa:

• Muối i-ốt, muối biển, thực phẩm chế biến sẵn có dùng muối i-ốt.

• Hải sản & rong biển: cá biển, tôm, cua, mực, tảo biển, kelp, nori… vì cực kỳ giàu i-ốt.

• Sữa và các sản phẩm từ sữa: sữa tươi, phô mai, bơ, sữa chua…

• Lòng đỏ trứng & trứng nguyên quả, các món có nhiều trứng.

• Một số ngũ cốc, bánh mì, đồ đóng gói có dùng chất cải thiện bột chứa i-ốt (iodate dough conditioners).

• Thực phẩm, bổ sung, thuốc có chất màu đỏ số 3 hoặc phụ gia từ rong biển (carrageenan, agar-agar, alginate…).

Thực phẩm có thể dùng

Ngược lại, các nhóm thực phẩm thường được cho phép (theo hướng dẫn bác sĩ/dinh dưỡng):

• Thịt tươi, gia cầm, cá nước ngọt: không ướp muối i-ốt, không chế biến sẵn.

• Trái cây, rau củ tươi (không ngâm mặn bằng muối i-ốt).

• Ngũ cốc, cơm, mì, bánh mì tự làm không dùng trứng, sữa, muối i-ốt.

• Lòng trắng trứng thường vẫn dùng được (lòng đỏ chứa nhiều i-ốt hơn).

• Muối không i-ốt (non-iodized, kosher) theo đúng hướng dẫn.

Rất quan trọng: đọc kỹ nhãn thực phẩm, vì nhiều món đóng gói có i-ốt “ẩn” trong muối, hương liệu, phụ gia.

Chế độ ăn kiêng iot có phải để giảm cân không?

Câu trả lời ngắn gọn là: KHÔNG.

• Mục đích chính của chế độ ăn kiêng iot là hỗ trợ điều trị và xét nghiệm liên quan đến tuyến giáp, không phải là phương pháp giảm cân.

• Việc cân nặng có giảm trong giai đoạn này (nếu có) thường là tác dụng phụ của việc ăn uống thay đổi hoặc bệnh lý nền, chứ không phải mục tiêu chính.

Nếu bạn muốn giảm cân, các chế độ ăn lành mạnh, cân bằng, calo hợp lý (kết hợp vận động) sẽ an toàn và bền vững hơn nhiều so với việc tự ý kiêng i-ốt – vốn có thể gây hại nếu kéo dài.

Lưu ý an toàn khi áp dụng chế độ ăn kiêng iot

Vì đây là chế độ ăn mang tính điều trị, bạn cần:

• Chỉ áp dụng khi có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

• Hỏi rõ thời gian áp dụng (thường chỉ 1–2 tuần trước điều trị và vài ngày sau đó).

• Trao đổi với bác sĩ/dược sĩ về thuốc, thực phẩm chức năng có chứa i-ốt (vitamin tổng hợp, siro ho, thuốc sát trùng có i-ốt…).

• Không tự ý kéo dài chế độ ăn ít i-ốt, vì có thể gây thiếu i-ốt, rối loạn hormone tuyến giáp và thiếu vi chất khác.

Tóm lại, chế độ ăn kiêng iot là gì? Đó là chế độ ăn ít i-ốt, cân bằng, ngắn hạn được bác sĩ chỉ định để tăng hiệu quả xét nghiệm hoặc điều trị bằng i-ốt phóng xạ cho các bệnh lý tuyến giáp – không phải “mẹo giảm cân cấp tốc”.